Bron: KNMI-Klimaatbericht door Janet Wijngaard en Emma Aalbers in samenwerking met Bart van den Hurk (Deltares)

Droogte en extreme regenval hebben grote invloed op de maatschappij. Zo dreigt in Oost-Nederland door de aanhoudende droogte de waterbeschikbaarheid in de knel te komen en leidde begin dit jaar hoogwater in de rivieren tot hinder voor de scheepvaart. Om de maatschappij hiertegen te blijven beschermen zijn aanpassingen nodig van het watersysteem en het beheer ervan. Daarvoor is het belangrijk de kans op dergelijke extreme omstandigheden te weten en deze kennis te gebruiken in het waterbeheer. Dat kan nu beter dankzij het internationale project IMPREX (Improving Predictions and management of hydrological Extremes) onder leiding van het KNMI.

Nieuwe tool voor risicobenadering droogte

Zo is binnen IMPREX samen met gebruikers een risicobenadering voor droogte ontwikkeld en is ervaring opgedaan met de toepassing ervan. Hierdoor hebben we nu de beschikking over een tool die op gestructureerde wijze de gevolgen van droogte voor verschillende sectoren – zoals landbouw, scheepvaart, drinkwater, industrie en natuur – in beeld brengt (figuur 1).

Figuur 1. Voorbeeld berekening droogterisico, dat volgt uit de fysieke effecten op gebruikers van water, zoals minder vaardiepte voor de scheepvaart en opbrengstderving in de landbouw, en de vertaling daarvan in economische schade. Bron: IMPREX.

Hoogwater door samenvallende factoren

Ook heeft IMPREX voor een aantal waterschappen in Nederland onderzoek gedaan naar het gelijktijdig optreden van hoge zeewaterstanden door stormopzet aan de kust, hoge rivierafvoeren en/of lokale neerslag op een polder-boezemgebied: coïncidentie van gebeurtenissen die op zichzelf niet bijzonder extreem hoeven zijn, maar samen tot wateroverlast in de polder kunnen leiden (figuur 2). In de case studies is gebruik gemaakt van informatie uit klimaatmodellen en gebiedsspecifieke modellen van het watersysteem.  Het gebruik van modelinformatie leidt tot betere schattingen van de bijdrage van coïncidentie aan de kans op extreme waterstanden.

Figuur 2. Impressie compound event: coïncidentie van extreme regenval en een hoge zeewaterstand (storm surge). Bron: IMPREX.

Krachtige samenwerking binnen Nederland

Het vierjarig project, uitgevoerd door 23 Europese partners en geleid door het KNMI, is vorige maand succesvol afgerond. In Nederland zijn ook de Vrije Universiteit Amsterdam, Deltares, HKV Lijn in water en FutureWater betrokken. De bevindingen zijn in de praktijk toegepast en getoetst in samenwerking met waterschappen, Rijkswaterstaat, STOWA, ministeries, gemeenten en bedrijven.